
شنا چیست؟ | تاریخچه ورزش شنا
شنا یکی از ورزشهای پرطرفدار و مفید است که از دیرباز در فرهنگهای مختلف جایگاه ویژهای داشته است. این ورزش نهتنها بهعنوان یک فعالیت تفریحی بلکه بهعنوان یک روش درمانی نیز شناخته میشود. از جمله فواید آموزش شنا میتوان به افزایش ایمنی، بهبود عملکرد قلب و عروق، افزایش ظرفیت تنفسی، تقویت عضلات و کاهش استرس اشاره کرد.
تاریخچهی شنا به هزاران سال قبل بازمیگردد و شواهدی از انجام این ورزش در تمدنهای باستانی مصر، یونان و روم وجود دارد. امروزه انواع مختلفی از سبکهای شنا وجود دارد که هر کدام دارای تکنیکها و قوانین خاص خود هستند. بهطور کلی، شنا یک ورزش کامل و مفید است که میتواند به بهبود سلامت جسمی و روحی کمک کند و بهعنوان یک فعالیت لذتبخش و مفید در زندگی روزمره جایگاه ویژهای داشته باشد. در ادامه بیشتر با ورزش شنا، تاریخچهی شنا و انواع آن آشنا میشویم.
شنا چیست؟
برای پاسخ به سوال “شنا چیست؟“ خوب است بدانید شنا به پیشروی در آب به کمک حرکات منظم، هدفمند و موزون دست و پا بهمنظور حرکت در جهتی مشخص گفته میشود. همانطور که میدانید، بسیاری از حیوانات بهصورت غریزی قادر به شنا کردن هستند، اما انسان برای شنا کردن نیاز به یادگیری دارد تا بتواند ضمن حفظ سلامتی، در مواقع بحرانی نجاتبخش جان خود یا دیگران باشد.
از شروع پیدایش شنا تا امروز، سبکهای مختلفی در این ورزش پدید آمده و تکنیکهای موجود در ورزش شنا دائماً درحال بهینهسازی هستند تا انسان بتواند مسافت بیشتری را در زمان کمتر شنا کند. امروزه شنا یکی از ورزشهای پرطرفدار و محبوب در سراسر دنیا است که افراد بسیاری این رشته را برای فعالیت حرفهای خود برگزیدهاند. شنا یک ورزش برای تمام بدن (full body) است که تمام عضلات و اندامهای بدن را درگیر و تقویت میکند و تاثیرات آن در سرتاسر عمر پابرجا است.
پیدایش ورزش شنا
پیدایش ورزش شنا داستانی طولانی و تاریخچهی آن احتمالاً عمری به اندازهی عمر بشریت دارد. شنا در طول شکلگیری خود مراحل مختلفی را پشتسر گذاشته است. اگر بخواهیم تاریخچهی ورزش شنا را توضیح دهیم بهتر است ابتدا شما را با دورههایی که ورزش شنا طی کرده است، آشنا کنیم.
- دورهی ماقبل تاریخ
اولین شواهد وجود شنا و قدمت باستانی آن به نقاشیهای دوران پارینهسنگی از حدود ۷۰۰۰ سال پیش بازمیگردد. در این نقاشیها افرادی را میبینیم که در حال شنا کردن هستند. این مدارک نشان میدهد شنا کردن در آن زمان وجود داشته است و افرادی به آن میپرداختند.
- تمدنهای باستانی
شواهد تاریخی نشان میدهد انسانها در یونان، روم و مصر باستان شنا میکردند. مقبرههای مصری که به ۲۵۰۰ سال قبل از میلاد باز میگردد، نقوشی از شناگران دارد که با استفاده از حرکاتی مانند شنای کرال در آب شنا میکنند. در یونان قدیم و روم باستان نیز شنا بخشی از آموزش نظامی و آموزش ابتدایی برای مردان بوده است. شنا در اسناد مکتوب حدود 2000 سال قبل از میلاد نیز دیده شده است.
در ایلیاد و ادیسه، حماسه گیلگمش، بیوولف و بسیاری موارد دیگر اشارههایی به شنا شده است. اسنادی نشان میدهد که ژاپنیها اولین مسابقات شنا را در اوایل سال 36 قبل از میلاد برگزار کردند. در همین راستا سخنی از افلاطون نقل شده است که میگوید؛ ندانستن حروف یا شنا نشانهی واضحی از نادانی است.
- دوران مدرن اولیه
نیکولاس وینمان که یک استاد آلمانی بود، اولین کتاب شناخته شده دربارهی شنا، کولیم بیتس، را در سال ۱۵۳۸ نوشت که یک گام مهم در آموزش رسمی و آکادمیک تکنیکهای شنا بود. علاوهبر این، در قرن 17 در مدارس ژاپن شنا بهصورت یک واحد درسی اجباری آموزش داده میشد.
- ورود رشتهی ورزشی شنا به المپیک
در اولین دورهی المپیک مدرن یعنی المپیک 1896 آتن، شنا یکی از چهار رشتهی اصلی حاضر در مسابقات بود. حضور شنا در المپیک به محبوبیت این ورزش بیش از پیش افزود.
همانطور که میبینید، شنا در طول قرنها که از پیدایش آن میگذرد، بهطور قابل ملاحظهای تغییر و تکامل پیدا کرده است و از یک مهارت ضروری برای بقا به یک ورزش حرفهای و یک فعالیت تفریحی محبوب تبدیل شده است.
تاریخچه ورزش شنا
اگر بخواهیم نگاهی به تاریخچهی ورزش شنا بیاندازیم، میبینیم نخستین سازمان مربوط به ورزش شنا در سال 1837 در پایتخت بریتانیا تاسیس شد. در آن زمان در لندن 6 استخر سرپوشیده وجود داشت که مجهز به تخته شیرجه نیز بودند. اولین مسابقات رسمی شنا در سال 1846 در مسافت 440 یارد در استرالیا برگزار شد که بعد از آن سال، هرساله برگزار شد. اولین باشگاه شنا یعنی باشگاه شنای «متروپولیتن» در سال 1869 در لندن تاسیس شد که بعدتر نام آن به انجمن شنای غیرحرفهای تغییر یافت.
در سالهای 1882 تا 1889 اولین فدراسیونهای ملی شنا در چندین کشور اروپایی شکل گرفتند. اولین استخرهای سرپوشیده به ترتیب در شهرهای لیورپول ۱۸۳۸، وین ۱۸۴۲ و برلین ۱۸۵۵ ساخته شد و بعد از آن اولین تشکیلات شنا شکل گرفت اما در سال 1800 بود که این ورزش واقعاً در یک محیط رسمیتر و رقابتی رونق گرفت.
تا سال 1837، انجمن ملی شنا میزبان مسابقات شنای منظم در شش استخر در اطراف لندن بود. بیش از این مسابقات به صورت شنای سینه انجام میشد. اولین شنای رسمی در اروپا. کرال سینه پس از توصیف در کتاب هنر شنا در سال 1696 محبوبیت زیادی پیدا کرد.
سپس در اولین المپیک مدرن در آتن، چهار رویداد برگزار شد؛ 100، 500 و 1200 متر آزاد، به همراه یک مسابقه 100 متر ویژه برای ملوانان. همهی این رویدادها در آبهای آزاد انجام شد. پس از اولین المپیک، شنا به طور رسمی به عنوان یک ورزش رقابتی بزرگ در سراسر جهان شناخته شد.
با گذشت سالها، ترکیب مسابقات تغییر کرد؛ کرال پشت برای مسابقات مردان در سال 1900 و برای زنان در سال 1924 اضافه شد. لباسهای شنا فنی و کوچک شدند و ورزشکاران شروع به اصلاح مهارتهای خود برای حرکت سریعتر در آب کردند. در سال 1924، شناگران شروع به رقابت در استخر استاندارد 50 متری المپیک با نشانگرهای کف استخر کردند. این یعنی شروع فضای رقابتی در شنا که امروزه آن را میشناسیم.
در دههی 1950، جامعهی شنا بر روی چهار حرکت توافق کرده بود: پروانه، کرال پشت، کرال سینه و کرال جلو یا سبک آزاد. با گذشت زمان قوانین هر ماده کمی تغییر کرد و شاید جالب باشد که بدانید، شنای پروانه در ابتدا با حرکات و ضربهی سینه شنا میشد .
تاریخچهی شنا تا به امروز مسیر پرفرازونشیبی را طی کرده و به مرور زمان شنا کردن به عنوان یک ورزش و تفریح، از شنا کردن به منظور شکار یا بقا پیشی گرفت، هرچند احتمالا هنوز هم برخی جوامع شیوههای سنتی شکار خود در آب را حفظ کردهاند اما شنا به یک ورزش حرفهای تبدیل شده و نام شنا در ذهن، شناگران بزرگ و استخرهای مسابقات را تداعی میکند.
شنا در المپیک
شنا از زمان اولین مسابقات المپیک مدرن در سال ۱۸۹۶ آتن یکی از ورزشهای اصلی این بازیها بوده است. ورزش شنا در طول سالیان بهطور قابل ملاحظهای تکامل یافته و به یکی از محبوبترین و پرتماشاگرترین رویدادهای المپیک تابستانی تبدیل شده است.
در اولین المپیک مدرن که در آتن در سال ۱۸۹۶ برگزار شد، شنا با تنها چهار ماده برای مردان برگزار شد. ورود زنان به عرصهی شنای المپیک در بازیهای استکهلم ۱۹۱۲ اتفاق افتاد. در دورههای ابتدایی المپیک، مسابقات در آبهای آزاد برگزار میشدند، اما در بازیهای المپیک لندن ۱۹۰۸ رویدادها به استخر منتقل شدند که شرایط استانداردتر و زمانبندی دقیقتری را برای شناگران و داوران فراهم میکرد.
شنا در المپیک شامل رویدادهای مختلفی است که بر اساس سبک و مسافت دستهبندی میشوند. چهار سبک اصلی شامل کرال پشت، قورباغه، پروانه و آزاد هستند. علاوهبر این، رویدادهای مختلط فردی که ترکیبی از هر چهار سبک هستند و مسابقات امدادی که شامل تیمهای چهار نفره میشوند نیز در مسابقات حضور دارند.
شنای آزاد: این سبک سریعترین و انعطافپذیرترین سبک است که در مسافتهای ۵۰ متر تا ۱۵۰۰ متر انجام میشود.
شنای کرال پشت: شناگران در این سبک به پشت بر روی آب شنا میکنند و در مسافتهای ۱۰۰ و ۲۰۰ متر به رقابت میپردازند.
شنای قورباغه: این سبک با ضربههایی شبیه به حرکات قورباغه در آب شناخته میشود و شامل رویدادهای ۱۰۰ و ۲۰۰ متر است.
شنای پروانه: این سبک سختترین شنا نام گرفته و با حرکات قدرتمند و ریتمیک خود شناخته میشود و در مسافتهای ۱۰۰ و ۲۰۰ متر مسابقات آن برگزار میشود.
مختلط: رویدادهای مختلط فردی شامل شنا در مسافتهای ۲۰۰ و ۴۰۰ متر هستند، در حالی که شنای تیمی مختلط ۴x۱۰۰ متر است یعنی هریک از اعضای تیم چهار نفره مسافت 100 متر را شنا میکنند.
چرا باید شنا یاد بگیریم
یادگیری شنا و انجام این ورزش برای همهی افراد در سنین مختلف فواید بسیاری دارد که در اینجا به چند نمونه از مهمترین مزایای شنا کردن اشاره میکنیم، تا انگیزهای باشد برای شروع این ورزش در هر سن و موقعیتی که هستید.
شاید اولین و مهمترین چرایی یادگیری شنا حفظ امنیت خود در مواقع بحرانی و خطرساز باشد. همیشه گفتهاند که حادثه هیچگاه خبر نمیکند و ممکن است در هر لحظه از زندگی مهارت شنا بتواند نجاتبخش جان شما باشد. علاوهبر این با یادگیری شنا میتوان به افرادی که در معرض خطر هستند کمک کرد.
دومین دلیل این موضوع که چرا باید شنا یاد بگیریم، حفظ سلامتی و تناسب اندام به کمک یک ورزش کمآسیب و کمفشار است که برای بسیاری از بیماران نیز میتواند کاربردی باشد. شنا کردن با تقویت عضلات قلب، ریهها و درگیر کردن همهی اندامها به ارتقا سلامت کلی بدن میانجامد.
اگر بخواهیم به دلیل دیگری که آموختن شنا را ضروری کرده است اشاره کنیم، باید بگوییم شنا علاوهبر تاثیرات شگفت انگیزی که بر جسم ما میگذارد، میتواند در کاهش استرس، اضطراب و افسردگی نیز موثر باشد که یکی از بزرگترین معضلات قرن اخیر است و گریبان گیر افراد بسیاری شده است. همچنین شنا روحیهی افراد را قوی میکند و حضور در محیط استخر میتواند به شما در یافتن دوستان جدید و گسترش ارتباطات اجتماعیتان کمک کند.
از مزایای دیگر شنا این است که شنا ورزشی برای تمام عمر است یعنی اگر کودک شما در سنین پایین شنا کردن را آموخت، این مهارت برای همیشه با او میماند و با شنا کردن طول عمر و کیفیت زندگی آنها افزایش مییابد. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها میگوید که ورزش در آب به کاهش ناتوانی و کمک به بهبود کیفیت زندگی در افراد سالمند کمک میکند. از آنجایی که شنا یک ورزش کمفشار است، آن را به گزینهای مناسب و ایمن برای افراد مسن تبدیل کرده است. شنا باعث کاهش فشار و ایجاد حس خوب در مفاصل میشود و از بروز درد جلوگیری میکند.
علاوهبر همهی اینها شنا یک فعالیت تفریحی لذتبخش است که یادگیری آن کمک میکند بتوانید از تفریحات بسیاری چون قایقسواری، جت اسکی و موجسواری بدون ترس لذت ببرید و یا حتی بهعنوان یک حرفه در آینده به آن نگاه کنید که میتواند ادامهی مسیر شغلی شما را بهعنوان مربی یا نجات غریق رقم بزند.
بنابراین بهتر است کودک خود را هرچه زودتر با شنا آشنا کنید تا در تمام طول زندگی خود از این مهارت حیاتی و نافع استفاده کند. این میتواند به بهبود سلامت کلی جسمی و روانی آنها کمک کند. البته که برای شروع شنا هیچ محدودیت سنی وجود ندارد و اگر تا امروز یادگیری شنا را به تعویق انداختهاید همین حالا با پشتیبانان ما در آکادمی شنا در تماس باشید تا یک بار برای همیشه شنا کردن را اصولی آموزش ببینید.
انواع شنا
شنا یک ورزش با حرکات متنوع و مفید است که انواع مختلفی دارد. هر سبک شنا تکنیکها و مزایای خاص خود را دارد. در ادامه به توضیح کامل انواع شنا میپردازیم:
- شنای آزاد (Freestyle)
سریعترین و محبوبترین نوع شنا، شنای آزاد است. به این شنا، شنای کرالسینه نیز گفته میشود. در این سبک شناگران روی شکم خود بر روی سطح آب دراز میکشند و دستها را به صورت متناوب به جلو میبرند و پاها را به صورت ضربدری حرکت میدهند. صورت در آب قرار میگیرد و تنفس با چرخاندن سر به طرفین انجام میشود. شنای آزاد برای افزایش استقامت و تقویت عضلات مرکزی، شانهها و پاها بسیار مفید است.
- کرالپشت (Backstroke)
در کرالپشت، شناگران به پشت بر روی سطح آب دراز میکشند و دستها را به صورت متناوب به جلو و عقب حرکت میدهند، این سبک مشابه شنای آزاد است اما با جهت برعکس یعنی در شنای آزاد صورت رو به پایین است و در کرالپشت صورت رو بالا قرار میگیرد. پاها به صورت ضربدری حرکت میکنند و صورت بالای آب قرار دارد که تنفس را آسانتر میکند. این نوع شنا برای بهبود وضعیت بدن و تقویت عضلات پشت بسیار مفید است و اغلب برای افرادی که مشکلات کمر دارند توصیه میشود.
- شنای قورباغه (Breaststroke)
شنای قورباغه یکی از قدیمیترین و رایجترین انواع شنا است. شناگران دستها را به صورت نیمدایره حرکت میدهند و پاها را به شکل پای قورباغه در زمان شنا، حرکت میدهند. برای نفس گیری سر به صورت متناوب از آب بیرون میآید. اگرچه این شنا کندترین نوع شنا در مسابقات است، اما برای تقویت عضلات پا و بهبود انعطافپذیری در ناحیهی لگن بسیار موثر است.
- شنای پروانه (Butterfly)
شنای پروانه آخرین و سختترین شنایی است که هر شناگری آن را میآموزد و این به دلیل دشواری و شدت بالای حرکات در شنای پروانه است. در این سبک شناگران دستها را به صورت همزمان به جلو و عقب حرکت میدهند و پاها را به صورت دلفینی حرکت میدهند. بدن به شکل موج حرکت میکند و تنفس با بلند کردن سر از آب انجام میشود. این نوع شنا برای تقویت عضلات بالاتنه و افزایش استقامت قلبی-عروقی بسیار مفید است، اما نیاز به تمرین بسیار، انرژی و هماهنگی کامل دارد.
- شنای پهلو (Sidestroke)
شنای پهلو یک شنای آرام و کماستفاده است که اغلب در موقعیتهای امداد و نجات استفاده میشود. در این سبک شناگران به پهلو دراز میکشند، پاها را به صورت قیچی حرکت میدهند و از حرکات کششی با دستها استفاده میکنند. این نوع شنا کمتر خستهکننده است و تنفس را آسانتر میکند؛ بنابراین برای شناهای طولانی و افراد مبتدی مناسب است.
- شنای کرال ابتدایی (Elementary Backstroke)
شنای کرالابتدایی یک نوع شنای ساده است که انرژی کمی برای شنا کردن از شناگر میگیرد. این شنا اغلب به مبتدیان آموزش داده میشود. شناگران به پشت بر روی سطح آب دراز میکشند و پاها را به شکل قورباغه حرکت میدهند و دستها را به صورت دایرهای از پهلوها به سمت باسن حرکت میدهند. این نوع شنا برای یادگیری مبتدیان آسان است و بدون نیاز به انرژی زیاد، تمرین خوبی برای پاها و دستها محسوب میشود.
- شنای سگی (Dog Paddle)
شنای سگی یک نوع شنای ساده و طبیعی است که اغلب توسط کودکان و مبتدیان استفاده میشود. شناگران سر خود را بالای آب نگه میدارند و با دستها و پاها بهصورت پدالی و متناوب حرکت میکنند. این نوع شنا در مسابقات استفاده نمیشود اما برای شناور ماندن و حرکت در آب مفید است.
- شنای تروجن (Trudgen)
شنای تروجن یک نوع شنای ترکیبی است که عناصر شنای آزاد و شنای پهلو را ترکیب میکند. شناگران دستها را به صورت متناوب مانند شنای آزاد حرکت میدهند اما از حرکت قیچی پاها مانند شنای پهلو استفاده میکنند. این نوع شنا کمتر رایج است اما میتواند برای شناهای طولانی موثر باشد.
- شنای پهلوی رزمی (Combat Sidestroke)
شنای پهلوی رزمی یک سبک شنای ترکیبی است که توسط نیروهای نظامی برای کارایی بیشتر و مصرف انرژی کمتر استفاده میشود. این سبک عناصر شنای آزاد، شنای قورباغه و شنای پهلو را ترکیب میکند و به شناگران اجازه میدهد به سرعت و با کمترین میزان مصرف انرژی در آب حرکت کنند.
- 10. اسکالینگ و تردینگ آب (Sculling and Treading Water)
اسکالینگ شامل حرکات دایرهای کوچک با دستها برای شناور ماندن است، درحالیکه تردینگ آب ترکیبی از حرکات دست و پا برای نگه داشتن سر بالای آب است. هر دو تکنیک برای ایمنی در آب ضروری هستند و اغلب در شناهای موزون استفاده میشوند.
جمع بندی
در این مقاله با تعریف شنا، تاریخچهی شنا از ابتدای شکلگیری تا امروز و انواع سبکهای ورزش شنا آشنا شدیم، همچنین گفتیم شنا علاوهبر تامین امنیت در مواقع بحران، به حفظ سلامتی و تناسباندام کمک میکند و میتواند در کاهش استرس، اضطراب و افسردگی موثر باشد. شنا ورزشی است که در تمام عمر میتوان به آن پرداخت همچنین شنا در ارتقا کیفیت زندگی در افراد سالمند بسیار تاثیرگذار است.
شنا در مسابقات شامل رویدادهای مختلفی است که بر اساس سبک و مسافت دستهبندی میشوند. چهار سبک اصلی شنا شامل؛ کرالپشت، قورباغه، پروانه و آزاد هستند. شنا یک فعالیت تفریحی لذتبخش است که میتواند به عنوان یک حرفه نیز مورد توجه قرار گیرد. برای یادگیری شنا میتوانید ازطریق تماس با پشتیبانان ما در آکادمی شنا، در کلاسهای شنا ثبتنام کرده و در اولین فرصت، یادگیری شنا را شروع کنید.
منابع:
https://www.britannica.com/sports/swimming-sport
https://www.betterhealth.vic.gov.au/health/healthyliving/swimming-health-benefits