تاریخچه شنا در المپیک | بررسی شنا در ادوار مختلف المپیک

در حالی که احتمالاً تاریخچه شنا با قدم گذاشتن انسان‌ها بر روی زمین آغاز شده، شواهد تاریخی بر این باور است که شنا به عنوان یک مهارت به ۲۵۰۰ سال قبل از میلاد باز می‌گردد.  

اگرچه ریشه شنا ابتدا برای حفظ بقا و پس از آن برای تفریح بود اما این ورزش به سرعت، حتی قبل از وجود تاریخچه شنا در المپیک در سال ۱۸۹۶، به یک رقابت تبدیل شد. 

در سال ۱۸۳۷ اولین سازمان شنای جهان در لندن شکل گرفت و در سال ۱۸۴۶ اولین مسابقات قهرمانی شنا در استرالیا برگزار شد که این رویداد به یک رویداد سالانه نیز تبدیل شد.

شنا در اولین دوره‌های المپیک مدرن، سال ۱۸۹۶، بخشی از بازی‌های محبوب المپیک بوده است و از آن زمان در هر المپیک تابستانی ورزشکاران متخصص در این رشته رقابت‌ها را برگزار می‌کنند.

اولین مسابقات شنا در المپیک

در اولین دوره مسابقات المپیک مدرن که در ۱۱ آوریلِ سال ۱۸۹۶ برگزار شد، ورزش شنا با ۴ رشته حضور داشت. بنابراین شنا پس از دوومیدانی بیشترین قدمت را در میان رشته‌های المپیکی دارد. 

در اولین مسابقات شنا در المپیک مدرن، ۱۳ شرکت کننده از ۴ کشور یونان ، اتریش، مجارستان و آمریکا حضور داشتند. البته نکته قابل توجه این است که همه‌ی شرکت‌کنندگان این دوره مرد بودند. 

در این مسابقات که به میزبانی آتنِ یونان و در خلیج زیا برگزار شد، یونان میزبان به ۷ مدال و مجارستان و اتریش هم به ۲ مدال دست یافتند. در اولین دوره این مسابقات، یونان پانزده، اتریش دو و آمریکا و مجارستان هر کدام یک نماینده داشتند. 

شناگران در این دوره از مسابقات شنا در المپیک در ۴ رشته ، ۱۰۰ متر آزاد، ۵۰۰ متر آزاد، ۱۲۰۰ متر آزاد و  ۱۰۰متر آزاد ملوانان به رقابت پرداختند.

مسابقه ۱۰۰ متر آزاد اولین مسابقه این دوره بود که در آن ۶ شناگر حضور داشتند؛ شناگران مجارستان و اتریش  به ترتیب حائز رتبه‌های اول و دوم شدند اما اطلاعی از رتبه سوم این مسابقات در دسترس نیست.

در ۵۰۰ متر آزاد نماینده‌ی اتریش توانست به مدال طلا برسد و نمایندگان یونان در جایگاه دوم و سوم قرار گرفتند.

در ۱۲۰۰ متر آزاد مجارستان به مقام اولی رسید و یونانی‌ها دوم و سوم شدند.

و در ۱۰۰ متر ملوانان هر سه رتبه اول تا سوم به یونانی‌های میزبان رسید. لازم به‌ذکر است که در این ماده فقط اعضای نیروی دریایی یونان رقابت کردند.

جدول توزیع مدال های شنا در المپیک ۱۸۹۶

تا زمان المپیک ۱۹۰۸ لندن مسابقات شنای المپیک در آب‌های آزاد برگزار می‌شد.

در دوران پس از جنگ جهانی دوم با رشد اقتصادی، تکنولوژی‌ها و تکنیک‌های جدید به عرصه شنا نیز وارد شدند و با شکل‌گیری استخرهای سرپوشیده، تولید لباس‌های شنای هیدرودینامیک، زهکشی بهتر در استخرها و دستورالعمل‌هایی برای عمق استخر، مسیر این ورزش هموارتر و امکان رقابت عادلانه بیش از پیش شکل گرفت.

تاریخچه شنا در المپیک در دهه‌های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ رشد و تحول چشمگیری داشت، زیرا سبک پروانه برای اولین بار در سال ۱۹۵۶ در المپیک ملبورن معرفی شد و در سال ۱۹۶۸ تعداد مسابقات از ۸ به ۱۴ برای زنان و از ۱۰ به ۱۵ برای مردان افزایش یافت که این اتفاق در نوع خود بی‌نظیر بود. 

این دهه زمینه‌ساز ظهور شناگران اسطوره‌ای مانند مارک اسپیتز، مت بیوندی، مایکل گراس، کریستین اتو بود. آن‌ها الهام‌بخش ورزشکاران امروزی مانند کیتی لدکی و مایکل فیلیپس بوده‌اند و به نوعی الگوی این افراد محسوب می‌شوند. فیلیپس در حال حاضر با کسب ۲۸ مدال طلا پرافتخارترین ورزشکار المپیکی تمام دوران است.

تاریخچه شنای زنان در المپیک

در اولین دوره‌های مسابقات المپیک، تنها شناگران مرد مجاز به شرکت در مسابقات شنای المپیک بودند. این انحصار در تاریخچه شنای زنان در المپیک، در سال ۱۹۱۲ و در المپیک استکهلم شکسته شد.

در حالی که از سال ۱۹۰۰ تا ۱۹۰۸ زنان در المپیک حضور داشتند، اما در سال ۱۹۱۲ اولین بار بود که زنان در یکی از ورزش‌های اصلی در این مسابقات پذیرفته شدند. زنان در این مسابقات در دو ماده ۱۰۰ متر آزاد و ۱۰۰×۴ متر آزاد به رقابت پرداختند. تعداد زنان شناگر در اولین حضور آن‌ها در المپیک به ۲۷ نفر می‌رسید که حدود ۲۲/۵ درصد از کل شناگران حاضر را تشکیل می‌دادند. حضور زنان در بازی‌های شنای المپیک پیوسته در حال افزایش است و از ۲۲/۵ درصد در سال ۱۹۱۲ به ۴۵/۵ درصد در سال ۲۰۲۱ رسیده است. بالاترین میزان حضور زنان در مسابقات شنای المپیک ۴۸/۴ درصد در سال ۲۰۱۲ است.

تنها در سال ۲۰۲۱ در توکیو بود که شناگران مرد و زن توانستند مسابقات مشابه‌ای را با اضافه شدن سبک ۸۰۰ متر آزاد برای مردان و ۱۵۰۰ متر زنان به‌طور یکسان شنا کنند.

در تاریخچه شنای زنان در المپیک، کیتی لدکی با ۵ مدال طلای المپیک، ۱۴ طلای قهرمانی جهان و ۶ رکورد جهانی، تبدیل به پرافتخارترین شناگر زن تاریخ شده است.

شنا در المپیک 2012 لندن

این دوره از مسابقات المپیک در تاریخ ۲۷ ژوئیه ۲۰۱۲ در لندن افتتاح شد. انگلستان در این دوره از بازی‌ها میزبان بیش از ۱۰،۰۰۰ ورزشکار از ۲۰۴ کشور مختلف بود. مسابقات شنا در المپیک ۲۰۱۲ لندن از ۲۸ جولای تا ۴ اوت در مرکز ورزش‌های آبی لندن برگزار شد. مسابقات آب‌های آزاد از ۹ تا ۱۰ اوت در هاید پارک برگزار شد.

مرکز ورزش‌های آبی لندن

در این مسابقات ایالات متحده در مجموع ۳۱ مدال (۱۶ طلا ۹ نقره و ۶ برنز) به دست آورد تا همچنان با فاصله بسیار زیاد از باقی رقبا برتری همیشگی خود را در این رشته حفظ کند. در این مسابقات نیز مایکل فیلیپس افسانه‌ای پس از کسب ۶ مدال دیگر در این دوره از مسابقات شنا در المپیک ۲۰۱۲ لندن، به عنوان پرافتخارترین ورزشکار المپیکی در همه ادوار ظاهر شد، تا مجموع مدال‌های او پس از المپیک ۲۰۱۲ به ۲۲ مدال (۱۸طلا، ۲ نقره و ۲ برنز) برسد. 

در ادامه چین با کسب ۱۰ مدال (۵ طلا ،۳ نقره و ۲ برنز) در جایگاه دوم قرار گرفت. فرانسه نیز با کسب ۷ مدال (۴ طلا ، ۲ نقره و ۱برنز) در جایگاه سوم قرار گرفت . در مسابقات شنا در المپیک ۲۰۱۲ لندن در مجموع ۹ رکورد جهانی و ۲۵ رکورد المپیک به ثبت رسید.

مسابقات شنا در المپیک ۲۰۱۲ لندن در مجموع شامل ۳۴ رویداد (۱۷ مسابقه برای مردان و ۱۷ مسابقه برای زنان) بود.

ماده‌های شنا در مسابقات المپیک ۲۰۱۲ لندن:

• سبک آزاد: ۵۰، ۱۰۰، ۲۰۰، ۴۰۰، ۸۰۰(زنان)، ۱۵۰۰(مردان)
• کرال پشت : ۱۰۰، ۲۰۰
• کرال سینه ؛۱۰۰، ۲۰۰
• پروانه : ۱۰۰، ۲۰۰
• مختلط انفرادی : ۲۰۰، ۴۰۰
• تیمی : ۱۰۰×۴ آزاد، ۲۰۰×۴ آزاد، ۱۰۰×۴ مختلط
• ماراتن: ۱۰ کیلومتر 

برنامه‌های شنا در دو بخش برگزار شد، رویدادهای مقدماتی در صبح و نیمه نهایی و فینال در جلسه بعد از ظهر برگزار شدند.

شنا در المپیک 2016 ریو

مسابقات المپیک سال ۲۰۱۶ که با نام رسمی “المپیک ریو” شناخته می‌شود. از ۵ تا ۲۱ اوت در شهر ریودوژانیرو برزیل برگزار شد. برزیل در المپیک ۲۰۱۶ میزبان ۱۱,۵۴۴ ورزشکار از ۲۰۷ کشور مختلف دنیا بود. مسابقات شنا در المپیک ۲۰۱۶ ریو از تاریخ ۶ تا ۱۳ اوت در استادیوم ورزش‌های آبی المپیک و ماراتن آب‌های آزاد در ۱۵ تا ۱۶ اوت در خلیج کوپاکابانا برگزار شد.

 استادیوم ورزش‌های آبی المپیک ریودوژانیرو

طبق معمول المپیک‌های قبلی باز هم ایالات متحده آمریکا با کسب ۱۶ مدال طلا، ۸ مدال نقره و ۹ مدال برنز به مقام اولی این مسابقات رسید. پس از آمریکا و با فاصله خیلی زیاد استرالیا با کسب ۳ مدال طلا، چهار مدال نقره و سه مدال برنز به مقام دوم رسید. مجارستان نیز با کسب سه مدال طلا، دو مدال نقره و دو مدال برنز در جایگاه سومی مسابقات شنای المپیک ۲۰۱۶ ریودوژانیرو ایستاد. 

در این دوره از مسابقات نیز نابغه دنیای شنا مایکل فلپس که در تاریخچه شنای المپیک افسانه ای است، با دستیابی به ۵ نشان طلا و یک نشان نقره تبدیل به موفق‌ترین ورزشکار بازی‌های المپیک در چهار دوره پیاپی  شد.

مسابقات شنا در المپیک ۲۰۱۶  ریو در مجموع شامل ۳۴ رویداد (۱۷ مسابقه برای مردان و ۱۷ مسابقه برای زنان) بود.

ماده‌های شنا در مسابقات المپیک ۲۰۱۶ ریو:

• سبک آزاد: ۵۰، ۱۰۰، ۲۰۰، ۴۰۰، ۸۰۰(زنان)، ۱۵۰۰(مردان)
• کرال پشت : ۱۰۰، ۲۰۰
• کرال سینه ؛۱۰۰، ۲۰۰
• پروانه : ۱۰۰، ۲۰۰
• مختلط انفرادی : ۲۰۰، ۴۰۰
• تیمی : ۱۰۰×۴ آزاد، ۲۰۰×۴ آزاد، ۱۰۰×۴ مختلط
• ماراتن: ۱۰ کیلومتر 

مشابه المپیک‌های قبلی برنامه شنا در دو بخش برگزار شد. برای رویدادهای مقدماتی، نوبت بعد از ظهر و برای رویدادهای نیمه نهایی و فینال نوبت عصر و شب در نظر گرفته شد.

شنا در المپیک 2020 توکیو

مسابقات المپیک تابستانی توکیو قرار بود از ۲۴ ژوئیه تا ۹ اوت ۲۰۲۰ برگزار شود اما به دلیل همه‌گیری ویروس کرونا این بازی‌ها بدون تماشاگر و در سال ۲۰۲۱ برگزار شد. این مسابقات همچنان با نام تجاری و انحصاری توکیو ۲۰۲۰ شناخته می‌شود. توکیو اولین شهر آسیایی است که توانسته دو بار میزبان بازی‌های المپیک شود.

مرکز ورزش های آبی توکیو

 مسابقات شنای المپیک ۲۰۲۰ توکیو از تاریخ ۲۴ ژوئیه تا ۱ اوت ۲۰۲۱ و شنای آب‌های آزاد از تاریخ ۴ تا ۵ اوت ۲۰۲۱ انجام شد. 

در این دوره از مسابقات شنا در المپیک توکیو در مجموع شناگران در ۳۷ رویداد (۱۸ مسابقه برای مردان و ۱۸ مسابقه برای زنان و یک مسابقه مختلف) با هم به رقابت پرداختند. در این دوره ۸۰۰ متر آزاد مردان و ۱۵۰۰ متر آزاد زنان و امدادی مختلط ۴ ×۱۰۰ متر نیز به لیست مسابقات افزوده شد.

در این دوره از مسابقات شنا در المپیک ۲۰۲۰ توکیو نیز آمریکای مدعی توانست با دستیابی به ۳۰ مدال(۱۱مدال طلا, ۱۰ مدال نقره و ۹ مدال برنز) باز هم در صدر کشورهای شرکت کننده قرار بگیرد و پس از آن کشور استرالیا با مجموع ۲۱ مدال (۹مدال طلا، ۳ مدال نقره و ۹ مدال برنز) جایگاه دوم المپیک را از آن خود کند و در جایگاه سوم نیز انگلستان با کسب ۸ مدال (۴ مدال طلا، ۳ مدال نقره و ۱ مدال برنز) بایستد.

ماده‌های شنا در مسابقات المپیک ۲۰۲۰ توکیو:

• سبک آزاد: ۵۰، ۱۰۰، ۲۰۰، ۴۰۰، ۸۰۰، ۱۵۰۰
• کرال پشت : ۱۰۰، ۲۰۰
• کرال سینه ؛۱۰۰، ۲۰۰
• پروانه : ۱۰۰، ۲۰۰
• مختلط انفرادی : ۲۰۰، ۴۰۰
• تیمی: ۱۰۰×۴ آزاد، ۲۰۰×۴ آزاد، ۱۰۰×۴ مختلط(مردان، زنان و مختلط)
• ماراتن: ۱۰ کیلومتر

شنا در المپیک 2024 پاریس

زمان تماشای مسابقات شنا المپیک ۲۰۲۴ پاریس فرا رسیده است. شناگران اولین مسابقات خود را در روز شنبه ۲۷ ژوئیه آغاز می‌کنند. مسابقات مقدماتی هر روز از ساعت ۱۲ صبح به وقت تهران برگزار می‌شود.

رود سن محل مسابقات شنای آبهای آزاد المپیک ۲۰۲۴ پاریس

مسابقات آب‌های آزاد در تاریخ ۸ و ۹ اوت در رود سن برگزار می‌شود. پس از سال ۱۹۰۰ این دومین بار است که پاریس میزبان بازی‌های المپیک شده است.

ماده‌های شنا در مسابقات المپیک ۲۰۲۴ پاریس: 

• سبک آزاد: ۵۰، ۱۰۰، ۲۰۰، ۴۰۰، ۸۰۰، ۱۵۰۰
• کرال پشت : ۱۰۰، ۲۰۰
• کرال سینه ؛۱۰۰، ۲۰۰
• پروانه : ۱۰۰، ۲۰۰
• مختلط انفرادی : ۲۰۰، ۴۰۰
• تیمی : ۱۰۰×۴ آزاد، ۲۰۰×۴ آزاد، ۱۰۰×۴ مختلط(مردان، زنان و مختلط)
• ماراتن: ۱۰ کیلومتر

در جریان المپیک ۲۰۲۴ پاریس مسابقات شنا، شیرجه و واترپلوی زنان و مردان برگزار می شود که برای دیدن آنها از طریق سایت آکادمی شنا، میتوانید روی کلمات بالا کلیک کنید.

جمع بندی

در این نوشته با تاریخچه شنا در المپیک، تاریخچه حضور زنان در این رشته در المپیک و المپیک‌های ادوار مختلف و تحولات ماده‌های ورزش شنا در آن آشنا شدیم‌. 

به‌طور مختصر درباره هر یک از مسابقات المپیک ۲۰۱۲ لندن, المپیک ۲۰۱۶ ریو، المپیک ۲۰۲۰ توکیو و المپیک  در حال برگزاری پاریس صحبت کردیم، برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص شنا می‌توانید به مقاله تاریخچه ورزش شنا مراجعه کنید.

منبع: سایت رسمی المپیک، وبسایت NBC