سابقه ایران در شنای المپیک | بررسی تمامی ادوار حضور شناگران ایرانی در المپیک
با توجه به اهمیت بین‌المللی و ملی المپیک و توجه روزافزون به رشته‌ی شنا در ایران، شناگران برای حضور ایران در شنای المپیک و افتخارآفرینی به‌طور مستمر تلاش می‌کنند. برای آگاهی بیشتر از نقش ایران در شنای المپیک، لازم است در ادامۀ مطالب با سابقه‌ی ایران در شنای المپیک آشنا شویم و به بررسی تمام ادوار حضور شناگران ایرانی در المپیک بپردازیم.
سابقه حضور ایران در المپیک
نماینده‌های ایران در رشته‌های مختلف 18 فصل است که در المپیک ورزشی شرکت می‌کنند اما حضور ایران در شنای المپیک تاکنون به هشت دوره رسیده است. سال ۱۸۹۶ برای اولین بار مسابقات شنا در بازی‌های المپیک برگزار شدند اما با توجه به اینکه ایران در آن زمان درزمینهٔ ورزش‌های آبی حرفه‌ای نبوده، اولین حضور تیم ملی شنای ایران در المپیک مربوط به 68 سال بعد یعنی سال 1964 است. بنابراین سابقه ایران در شنای المپیک به بیش از نیم‌قرن می‌رسد.
اولین حضور تیم ملی شنای ایران در المپیک
در اولین حضور تیم ملی شنای ایران در المپیک که در توکیو برگزار شد، ایران در شنای المپیک در مادهٔ 100 متر آزاد با دیگر حریفان رقابت کرد و در ردۀ ۶۶ قرار گرفت. در این رقابت مرحوم حیدر شنجانی به‌عنوان نمایندهٔ ایران با سهمیهٔ وایلدکارت توانست امکان حضور در شنای المپیک را داشته باشد. این سهمیه عموماً به شناگرهایی اختصاص می‌یابد كه در مسابقات قهرمانی قبلی، امتیاز فدراسیون بین‌المللی شنا را كسب کرده باشند. به‌طورکلی در سابقۀ ایران در شنای المپیک متأسفانه هیچ دوره‌ای وجود نداشته که ایران بتواند دو شناگر را حتی با سهمیۀ وایلدکارت به المپیک اعزام کند و در این رقابت‌ها هیچ‌یک از شناگران ایرانی در ماده‌های مختلف شنا نتوانسته‌اند تا الان مدال المپیک را کسب کنند.
شناگران ایرانی در المپیک
طی هشت دوره‌ای که ایران از سال 1964 تا 2024 در فصل‌های المپیک ورزشی در ماده‌های مختلف شنا شرکت کرده است، تاکنون هشت شناگر از ایران در شنای المپیک حضور پیداکرده‌اند. در اینجا می‌خواهیم به بررسی تمام ادوار حضور شناگران ایرانی در المپیک بپردازیم.
شنای ایران در المپیک ۱۹۶۴ توکیو | حیدر شنجانی
همان‌طور که ذکر کردیم مرحوم حیدر شنجانی اولین نمایندهٔ ایران در شنای المپیک بوده است و در مادۀ ۱۰۰ متر آزاد در رده ۶۶ قرار گرفت.
شنای ایران در المپیک ۱۹۹۶ آتلانتا | حامد رضاخانی
بعد از مرحوم حیدر شنجانی، ایران با حضور حامد رضاخانی برای دومین بار در سال 1996 به المپیک آتلانتا راه یافت. حامد رضاخانی عملکرد خوبی در مرحلهٔ مقدماتی داشت به‌طوری‌که توانست رکورد ایران در شنای المپیک را در مادهٔ 1500 متر شنای آزاد نسبت به مسابقات قهرمانی آسیا بزند اما متأسفانه نتوانست به مراحل بعدی صعود کند.
شنای ایران در المپیک ۲۰۰۰ سیدنی | حمیدرضا مبرز
4 سال بعد در المپیک 2000 که در استرالیا برگزار شد، ۹۵۴ شناگر از ۱۵۰ کشور جهان در این مسابقه شرکت کردند. حمیدرضا مبرز به‌عنوان نمایندۀ ایران در مادهٔ 100 متر آزاد در جایگاه 65 ام بین رقبای خود قرار گرفت.
شنای ایران در المپیک ۲۰۰۴ آتن | بابک فرهودی
یکی دیگر از شناگران ایرانی در المپیک، بابک فرهودی است که او نیز با سهمیه‌ی وایلدکارت وارد المپیک شده است. طبق گفته‌ی فدراسیون شنای ایران دربارۀ دلیل انتخاب فرهودی برای شرکت در بازی‌های المپیک آتن، بابک فرهودی در جریان مسابقات شنا انتخابی الـــمپیک در بارسلونای اسپانیا از جانب فینا برگزیده شده بود. نهایتاً فرهودی در مادهٔ 100 متر آزاد در المپیک 2004 در آتن شرکت کرد و موفق به کسب رتبهٔ هفتم شد که این مقام بهترین مقام کسب‌شده در آن زمان توسط یک شناگر ایرانی بود.
شنای ایران در المپیک ۲۰۰۸ پکن | محمد علیرضایی
تاکنون تمام شناگران ایرانی در المپیک با سهمیهٔ وایلدکارت در المپیک شرکت کرده‌اند و به همین دلیل برای اولین بار، افتخار کسب حدنصاب تعیین‌شده توسط فدراسیون بین‌المللی ورزش‌های آبی، نصیب محمد علیرضایی شده است. اگرچه علیرضایی خود را برای مادۀ ۱۰۰ متر قورباغۀ المپیک آماده کرده بود، ظاهراً قبل از مسابقه و در حین تمرین به دلیل احتمال پارگی آپاندیس به بیمارستان منتقل شده و حتی موفق به حضور در مرحلهٔ مقدماتی هم نشد.
شنای ایران در المپیک ۲۰۱۲ لندن | محمد بیداریان
محمد بیداریان با سهمیه وایلدکارت در المپیک ۲۰۱۲ لندن در مرحلهٔ مقدماتی و زمینهٔ ۱۰۰ متر آزاد حضور یافت و با ثبت زمان ۵۲ ثانیه و ۹۳ صدم ثانیه، رتبهٔ 42 را در بین 60 شرکت‌کننده کسب کرد و نتوانست به مرحلۀ نیمه‌نهایی صعود کند.
شنای ایران در المپیک ۲۰۱۶ ریو | آریا نسیمی شاد
آریا نسیمی شاد در المپیک ۲۰۱۶ ریو با سهمیه وایلدکارت، نمایندهٔ ایران در شنای المپیک ۲۰۰ متر قورباغه بود. او رکورد 2 دقیقه و 20 ثانیه و 18 صدم ثانیه را در مرحله‌ی گروهی کسب کرد و در جایگاه 39 ایستاد.
شنای ایران در المپیک ۲۰۲۰ توکیو | متین بالسینی
متین بالسینی با سهمیه وایلدکارت به المپیک ۲۰۲۰ توکیو راه یافت و در مرحله مقدماتی بسیار عالی عمل کرده و متأسفانه فقط با اختلاف ۰٫۴ ثانیه با نفر اول، جایگاه دوم را کسب کرد. اگرچه متین بالسینی رکورد ایران را بهبود داد اما درنهایت رتبهٔ ۳۳ را بین رقیبان خود به دست آورد و نتوانست به مرحلهٔ نیمه‌نهایی صعود کند. به‌طورکلی می‌توان گفت تا آلان در بین تمام شناگران ایرانی در المپیک، متین بالسینی درخشان تریم و امیدوارکننده‌ترین نتیجه را به دست آورده است.
نماینده ایران در شنا المپیک 2024 پاریس | سامیار عبدلی
سامیار عبدلی در المپیک ۲۰۲۴ پاریس تنها نمایندهٔ ایران است. او توانسته امتیاز لازم را (فینا پوینت) برای شرکت در المپیک از فدراسیون جهانی ورزش‌های آبی کسب کند، و در مادۀ ۱۰۰ متر کرال سینه به رقابت خواهد پرداخت. درصورتی‌که او بتواند مسابقه را زیر 50 ثانیه به اتمام برساند رکود دار خواهد شد.
جمع‌بندی
به‌طورکلی با توجه به تاریخچه شنا در المپیک و سابقه‌ی ایران در شنای المپیک می‌توان گفت زمان زیادی نیست که این رشته و ماده‌های آن در ایران ظاهرشده‌اند و بالطبع عملکرد شناگران ایرانی علی‌رغم تلاش و افتخارآفرینی‌های آنان در حوزه‌های متعدد، خیلی چشمگیر نبوده است. همچنین لازم به ذکر است که هفت بار حضور ایران در شنای المپیک از طریق وایلدکارت اعطاشده توسط فدراسیون شنا بوده است و همین‌که ایران در سال 2008 یک‌بار توانسته با کسب امتیاز ورود و نه با وایلدکارت به المپیک راه یابد، می‌تواند نشان‌دهنده‌ی چشم‌انداز امیدوارکننده‌ای در شنای ایران باشد.
منابع:
https://asml.ui.ac.ir/article_27344.html
https://www.olympedia.org/countries/IRI/sports/SWM.1